Seramik Çamur Türleri ve Pişirimleri
Seramik çamurları, genellikle pişirim sıcaklıklarına göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma, çamurun içeriğindeki minerallerin ve kilin özelliklerine bağlıdır. Başlıca seramik çamuru türleri şunlardır:
1. Earthenware (Toprak Çamur):
- Pişirim sıcaklığı: 900°C - 1100°C arasıdır.
- Düşük sıcaklıkta pişirilen bu çamur türü, gözenekli bir yapıya sahiptir.
2. Stoneware (Pekişmiş Çamur):
- Pişirim sıcaklığı: 1200°C - 1300°C arasıdır.
- Daha yüksek sıcaklıkta pişirildiği için daha dayanıklıdır.
3. Porcelain (Porselen Çamur):Porselen yüksek sıcaklıklarda pişirilen, ince yapılı, gözeneksiz ve yarı saydam bir seramik türüdür. Ancak tüm porselenler aynı değildir. Üç temel tür vardır:
3.1. Yumuşak Porselen (Soft-Paste Porcelain)
Pişirim sıcaklığı: 1200°C - 1300°C arasındadır.
Gerçek porselen kadar camsı ve sert değildir. Genellikle feldispat, kuvars ve kireç içeren karışımlardan üretilir. Daha kırılgan ve su emme oranı taş porselene göre yüksektir.
3.2. Sert Porselen (Hard-Paste Porcelain)
Pişirim sıcaklığı: 1300°C - 1400°C gibi yüksek sıcaklıklarda pişirilir.
Tam vitrifiye olur, camsı ve su geçirmez bir yapı kazanır. Kaolin, feldispat ve kuvars ana bileşenleridir. Son derece dayanıklıdır, çizilmelere karşı dirençlidir.
3.3. Kemik Porseleni (Bone China)
Pişirim sıcaklığı: 1200°C - 1300°C arasındadır.
İçeriğinde Ca₃(PO₄)₂ (Kalsiyum Fosfat) bulundurur. Yüksek derecede saydam ve hafif süt beyazı renktedir. Sert porselenden daha düşük sıcaklıkta pişmesine rağmen son derece sağlamdır. Işık geçirgendir. Glacier White Porselen S3128 adlı döküm çamurumuz 1184°C - 1260°C arasında pişirilmektedir.
Seramik çamurunun pişirim derecesi, ürünün nihai özelliklerini doğrudan etkiler. Yanlış sıcaklıkta pişirilen bir seramik ürün, çatlayabilir, deforme olabilir veya istenilen dayanıklılığa ulaşamayabilir. Bu nedenle, çamurun türüne uygun pişirme sıcaklığını bilmek ve fırın ayarlarını doğru kullanmak gerekir.
- Düşük Sıcaklıkta Pişirim: Earthenware gibi düşük sıcaklıkta pişen çamurlar, daha yumuşak ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Bu tür ürünler, sırlanmazsa su emebilir.
- Yüksek Sıcaklıkta Pişirim: Stoneware ve porselen gibi yüksek sıcaklıkta pişen çamurlar, daha sert ve dayanıklıdır. Bu ürünler, genellikle su geçirmez ve uzun ömürlüdür.
Bisküvi ve Sır Pişirimi
Laguna Çamur ve Sırların Pişirim Dereceleri
1.Bisküvi Pişirimi
Stoneware çamuru, yüksek sıcaklıkta pişirilen, gözeneksiz ve dayanıklı bir seramik malzemesidir. Pişirme süreci bisküvi pişirimi ve sırlı pişirim olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilir. Bisküvi pişirimi, çamurun plastik halden sert ve gözenekli bir yapıya dönüşmesini sağlayan ilk pişirim aşamasıdır. Bu süreç, çamur içerisindeki kimyasal bağlı suyun ve organik bileşenlerin uzaklaştırılmasını hedefler. Bisküvi pişirimi sonucunda çamur, suyu emme kapasitesine sahip, sert ve kırılgan bir yapı kazanır. Laguna çamurlar için tavsiye edilen bisküvi pişirim sıcaklığı 900°C - 1000°C aralığındadır.
2.Sırlı Pişirim
Seramik sırları, sıcaklık karşısında alkali ve toprak alkali oksitlerin silikatlarla oluşturduğu karışımların kontrollü bir şekilde ergitilip soğutulmasıyla elde edilen camsı bir tabakadır. Sırların belirli bir erime noktası olmamakla birlikte, bileşenleri sıcaklık karşısında önce yumuşar, ardından yoğunlaşıp viskoz bir hâl alarak akışkanlaşır. Böylelikle yüzeye bağlanır. Bu geçiş aşamaları, kullanılan sırın bileşimine bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Sırlı pişirim, bisküvi pişirimi gerçekleşmiş çamurun üzerine uygulanan seramik sırının ergitilerek yüzeye bağlanmasını sağlayan yüksek sıcaklıkta gerçekleştirilen ikinci pişirim aşamasıdır. Bu işlem sırasında çamur gözeneksiz hale gelerek su geçirmez bir yapı kazanır. Sırlı pişirim, bisküvi pişirimi gerçekleşmiş çamurun üzerine uygulanan seramik sırının ergitilerek yüzeye bağlanmasını sağlayan yüksek sıcaklıkta gerçekleştirilen ikinci pişirim aşamasıdır. Bu işlem sırasında çamur gözeneksiz hale gelerek su geçirmez bir yapı kazanır. Laguna sırları düşük derece ve yüksek derece olmak üzere Cone 5, Cone 5-6, Cone 06, Cone 10 pişirim aralığında sitemizde mevcuttur.
Pişirme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Çamur Seçimi: Kullanacağınız çamurun türüne göre pişirme sıcaklığını belirleyin. Eğer farklı türde çamurları aynı fırında pişirecekseniz, uygun sıcaklık aralığını bulmak önemlidir.
2. Fırın Ayarları: Fırınınızın sıcaklık kontrolünü doğru yapın. Pişirim sırasında sıcaklık dalgalanmaları, ürünlerin çatlamasına veya kırılmasına neden olabilir.
3. Pişirim Süresi: Pişirim süresi, çamurun derecesine ve ürünün boyutuna göre değişir. Büyük ve kalın çalışmalar kurumanın geç olabilmesi adına kurutma yakılarak daha uzun süre pişirilmelidir.
4. Soğutma: Pişirim işlemi tamamlandıktan sonra, ürünlerin yavaşça soğuması gerekir. Ani soğuma, çatlama veya kırılma riskini artırır.
Seramik çamurunun pişme derecesi, seramik ürünlerin kalite ve dayanıklılığını etkileyen temel unsurlardan biridir. Bu nedenle, seramik sanatıyla ilgilenen bireylerin, kullanılan çamurun fiziksel ve kimyasal özellikleri ile pişirim süreçlerine ilişkin kapsamlı bilgiye sahip olması gerekmektedir.